Olaylı 1994 ve Finali: Schumacher vs Hill

1994, Formula 1 severler tarafından asla güzel duygularla hatırlanamayacak bir yıl olmuştur. Henüz sezonun üçüncü yarışı olan San Marino GP’de Rolan Ratzenberger ve Ayrton Senna’nın hayatlarını kaybetmeleri sezonun geri kalanında morallerin yükselmeyeceğinin garantisi olmuş, gelecek diğer skandalları bile gölgelemiştir. Bu kötü sezonun kapanış perdesi de son derece şaibeli bir şekilde inmiştir.

              1994 sezonundaki trajediyi bir kenara koyarsak sezona damga vuran isimler Benetton-Ford takımı ve F1’deki üçüncü sezonunu geçirmekte olan genç pilotu Michael Schumacher’di. 8. yarış olan Britanya GP’sine kadar 6 yarış kazanan Alman pilot, en yakın rakibi İngiliz pilot Damon Hill’le olan farkı iyice açmıştı. Sezonun geri kalanında da oldukça tartışılacak olan konu ise Michael Schumacher’in aracının kullanılması yasak olan elektronik desteklere sahip olup olmadığıydı.

                Schumacher pistte harikalar yaratsa da rakipleri ve hatta takım arkadaşı Jor Verstappen (Max’ın babası) Schumacher’in bu başarısının ardında saf yetenekten fazlası olduğuna inanıyorlardı. Schumacher startlarda çok başarılı çıkış yapıyor, turlar geçtikçe rakiplerine farklar atıyordu. Hatta Senna, Japonya GP’de ikinci turda yarış dışı kaldıktan sonra pistin kenarından Schumacher’in aracını dikkatle izlemiş ve dinlemiş, illegal bir çekiş kontrol sistemi kullanıp kullanmadığını çözmeye çalıştıktan sonra pite dönüp Williams ekibine kesin bir dille Benetton’ın hileli araç kullandığını açıklamıştı.

               

             Schumacher’in aracını kullanan Jor Verstappen’in “Michael beni karting yarışlarında geçemezdi ancak ben de onu pistte geçemiyordum. Onun aracını kullandığımda onun aldığı performansı alamadım ve direksiyonda benim aracımda olmayan bazı düğmeler vardı. Beni nasıl yenebildiğini o zaman anladım. Takım menajeri Flavio Brivatore’ye bu durumu sorduğumda ‘Bunun hakkında konuşmayalım’ dedi” şeklinde demeçleri mevcut.

                FIA ilerleyen zamanlarda Ferrari  ve McLaren ile birlikte Benetton’a da soruşturma açmış, Ferrari gereken verileri hızla FIA’ya verirken McLaren ve Benetton verileri vermeyi reddettiklerinden 100.000 dolar cezaya çarptırılmıştı. FIA yaptığı araştırmada McLaren’in yazılımının vites değiştirmeye yardımcı olduğunu ve legal kabul edildiğini, Benetton’ın ise çekiş kontrol sistemine etki eden bir elektronik yazılım kullandığını ancak bunu yarışlarda kullandıklarına dair bir kanıt olmadığı için ceza veremeyeceklerini açıklayacaktı.

                Senna’nın bir diğer şüphesi ise, sonradan doğruluğu bir kazayla ortaya çıkacak olan, Benetton’ın yakıt pompalarının diğer takımlara göre daha hızlı yakıt doldurduğuydu. Jor Verstappen’in başına gelen kazadan sonra Benetton’ın pompalarındaki filtrelerin söküldüğü, bunun da yüzde 12,5 gibi bir hız sağladığı ortaya çıkmıştı. FIA ise burada cezayı Benetton’a değil pompaları üreten Intertechnique firmasına kesmişti. Benetton yetkililerine göre ise bu işi yapan tek takım değillerdi ve yakalanmalarının tek sebebi başlarına gelen kazaydı.

                8. yarış Britanya GP’sinde ise Damon Hill galip gelmiş, Schumacher de ikinci olmuştu. Fakat Schumacher atılan iki formasyon turunda da Hill’i geçtiği için aldığı 5 saniyelik cezaya takım emirleri gereği uymamıştı. Benetton yarış sonuna kadar cezaya itiraz edip kaldırtmaya çalışsa da Schumacher’e siyah bayrak sallanmıştı, yani diskalifiye olmuştu. Schumacher’e yarıştan men cezası verilmesi konuşulsa da Benetton karara hemen itiraz ederek ceza açıklanana kadar Schumacher’in yarışabilmesine imkan sağlamıştı. Bu sırada puan durumu Schumacher 66, Hill 39 şeklindeydi.

                Almanya’daki yarışı tamamlayamayan Schumacher, Macaristan’da kazanarak sezon sonu yaklaşırken şampiyonluğu cebine koymuş gibiydi. Bir diğer tartışmalı karar ise Spa’da yani Belçika’da geldi. Yarışı kazanan Schumacher’in aracının altındaki ahşap gövde, izin verilenden yüzde 10 daha fazla aşınmıştı. 11 mm olması gereken gövde 7,4 mm olarak ölçülmüştü. Bu sebeple Schumacher bir kez daha diskalifiye oluyordu. Yarış öncesi testlerin ıslak zeminde, yarışın ise kuru zeminde olduğunu söyleyen Schumacher aracın piste sürttüğünü son anda fark ettiklerini ve aracı yarım cm kaldırdıklarını açıklamıştı fakat bu  yeterli olmamıştı. Britanya GP’sinden kalan bayrak cezasına yapılan itiraz da reddedilince Schumacher’e iki yarış ceza verilmişti. Bu da kalan 5 yarıştan 2sini kaçıracağı anlamına geliyordu.

                Söylenenlere göre Benetton ve FIA pazarlığa oturmuş, Spa ve Silverstone (Britanya) diskalifiyelerine karşılık yakıt ikmal ve elektronik aksam konularında ceza almayacakları konusunda anlaşmışlardı. Formula 1’in meşhur politik dümenleri bir kez daha devredeydi.

                Hill, Schumacher’in kaçırdığı İtalya ve Portekiz GP’lerini kazanırken, Schumacher geri döndüğü İspanya GP’sini Hill’in önünde ilk sırada tamamlamıştı. Sondan bir önceki yarış olan Japonya GP’si Suzuka’da ise iş tersine dönmüş bu sefer damalı bayrağı önde geçen isim Hill olurken Schumacher ikinci kalmıştı. Sezonun son yarışına girilirken puan durumu Schumacher 92, Hill 91di.

                Yazının başlığına konu olan olay ise son yarış olan Avustralya GP’sinin 35. turunda gerçekleşti. İki yarış önce David Coulthard’ın yerine Williams’a gelen Nigel Mansell’ın pole pozisyonunda başladığı yarışta kısa bir süre sonra klasik görüntü oluşmuş, Schumacher-Hill ilk iki sırayı diğer rakiplerine fark atarak kapatmışlardı. Schumacher 35. turda East Terrace virajında aracının kontrolünü kaybederek duvara hafif bir temasta bulundu, bunu fırsat bilen Hill bir sonraki virajda içeriden atak yapmayı denedi fakat Schumacher agresif bir şekilde virajı alıp içeriye girmek isteyince iki araç çarpıştı. Havalanan Benetton yarış dışı kalırken Hill’in Williams’ı da ilk görüşte ufak hasarla pite gelse de pitte sorunun büyük olduğu ortaya çıktı ve Hill yarış dışı kaldı. Bu Schumacher’in şampiyonluğunu ilan etmesi anlamına geliyordu. Bir FIA yetkilisinin açıklamasına göre "böyle bir sezona yakışan bir son" olmuştu.

                Bu kazada kimin suçlu olduğu hala tartışılmakta. Bir kesim Schumacher’in 3 yıl sonra aynı şeyi Villeneuve’e karşı denediğini ve başarısız olduğunu yani Schumacher’in bunu bilinçli yaptığını savunurken, diğer kesim Hill’in sabırsız davranarak erken atak yaptığını, Schumacher’in önceki kazasının paniğiyle arkadan gelen Hill’i fark etmemiş olabileceğini savunmakta. Bazıları ise Senna/Prost kazalarını öne sürerek bunun o zamanlar için F1’de olağan bir durum olduğunu söylemekte ve Hill’in de önde olsa benzer bir şey deneyebileceğini söylemekte. Hill’in de ilerleyen sezonlarda Schumacher’e karşı temiz yarışmadığı yarışlar mevcut. 1995 Silverstone kazası, 1997 Japonya’da Schumacher tur bindirirken vakit kaybettirmesi gibi. Bir not olarak FIA’nın 1997’de Schumacher’i ağır bir şekilde cezalandırarak bu rakibe çarpma işine el attığını belirtmekte fayda var.

                Hill’in Schumacher hakkında söylediği sözlerle yazıyı bitiriyorum. “Michael açık şekilde oldukça yetenekli ve kararlı bir sürücüydü ancak birlikte olduğu ekip kazanmak için ne gerekiyorsa yapmaya yatkın insanlardan oluşuyordu.”

Bu yazı ArtemioFranchi.org dışında kaynak gösterilse dahi izin alınmadan yayınlanamaz.

Emekli Olup Geri Dönen Yarış Galipleri

Felipe Massa’nın F1 kariyeri geçen yılın sonu olan Abu Dhabi GP’de son bulmalıydı ancak Williams takımının Valtteri Bottas’ı Mercedes’e kaptırdıktan sonra yerine tecrübeli birini getirmesi gerekiyordu. Brezilyalı emeklilik kararından çabucak vazgeçti ve eski takımına döndü. 11 kez GP kazanmış olan ismin geri dönüş kararı cesur bir karar ancak daha önce örneği görülmemiş değil...

Niki Lauda – 1979da emekli oldu 1982’de geri döndü

Niki Lauda iki dünya şampiyonluğu ve 17 yarış galibiyetinden sonra F1’den emekli olmaya karar verdiğinde bunu şok edici kadar hızlı bir şekilde yaptı: o zaman Brabham sürücüsü olan isim 1979 Kanada GP’sinin alıştırma etabının ortasında “Hayatta bir çember etrafında sürüş yapmaktan fazlası var.” diyerek F1’den uzaklaştı.

Avusturyalı geçtiğimiz yıl Formula1.com’a yaptığı açıklamada “O zaman son verdim çünkü sıkılmıştım,” dedi. “Ortada bir mücadele yoktu. Motivasyonum kalmamıştı ve sadece acı veriyordu – çok basit.”

Bunun yerine Lauda dikkatini başarılı olacak olan havayolu şirketini geliştirmeye çevirdi (Ç.N.: Lauda Air, 2012’de Avusturya Havayolları ile birleşmiş, 2013’te ise son bulmuştu). Bazı yorumculuk işleri sebebiyle padoka tekrar ayak basması için birkaç yıl geçmesi gerekecekti. O noktada bazı büyük kazalara şahit olduktan sonra beyninde yine bir şeylerin değiştiğini fark etti. “Tekrar riskler almaya hazırdım,” dedi “ve bu gelişim sebebiyle şaşkındım. Sonra Ron [Dennis, McLaren patronu] aradı ve bir araba denemek isteyip istemediğimi sordu, tesadüftü ki [psikolojik olarak] hangi seviyeye yaklaştığımı bilmiyordu.”

Dennis, Lauda’ya gerçekten F1’e dönüp dönmek istemediğini düşünmesini söyledikten sonra Donington Park’ta gizli bir test sürüşü ayarlandı. Dennis, 2012’de Motor Sport dergisine “Onun kararını vermesinden önce birkaç hafta geçmesini bekliyordum, ancak Donington’dan ayrılıp sağanak yağmur altında M1’de giderken Niki aniden ‘Evet, yapacağım’ dedi. Birkaç ay sonra Long Beach’te bizim için üçüncü yarışını kazandı...”

Lauda’nın geri dönüşü dört sezon sürecekti, tekrar bırakmadan önce geçen bu zaman zarfında pırıldayan CVsine 8 yarış galibiyeti ve bir dünya şampiyonluğu daha ekledi.

Alan Jones – 1981’de emekli oldu 1985’te döndü

Alex Jones, F1’deki ilk stintine* 1981’de Las Vegas GP’sini kazanarak mükemmel bir şekilde son verdi. O noktada 34 yaşındaydı ve dünya şampiyonuydu, gücünün hala yüksek olmasına karşın dünyanın dört bir yanına durmaksızın seyahat etmekten yıpranmıştı.

*Stint = Bir sürücünün pit-stoplar arasında pistte olduğu süre ya da birden çok sürücülü yarışlarda sürücülerden birinin aracı kullanırken geçirdiği süre.

“Bir daha havalimanı yüzü görmemek” beklentisiyle neşe dolan Avustralyalı, Melbourne’e yakın olan çiftliğine çekildi ve hatta bir noktada F1’e dönmemek için kararlığından taviz vermeyerek, 1982’de kaza geçiren Didier Pironi’nin yerini alması için Ferrari’den gelen çağrıyı reddetti (daha sonra pişman olduğunu itiraf ettiği bir karar).

Ancak sonunda geri dönüşün cazibesi dayanılmaz oldu ve kırık kalça kemiği bile (attan düştüğü için olmuştu) onun 1983 yılında Long Beach’te Arrows için yarışa çıkmasına engel olmadı. Ancak bu ilişki, Jones’u emekliliğinden döndüren sponsorluk teklifinin asla gerçeğe dönüşmemesi nedeniyle birden bitti.

Avustralyalının yine kaçırılmayacak kadar iyi olduğuna inandığı bir başka teklifle piste dönüşü için iki yıl daha geçmesi gerekecekti.

Oysa sonunda Haas-Lola projesinin de çıkmaz bir sokak olduğu kanıtlanacaktı. Jones, 15 DNF (yarışı bitirememek) içeren iki puan alabildiği 20 yarışlık bu stinti sonrası “[Onlar] kek pişirmek için gereken bütün malzemelere sahiplerdi ama bir türlü fırını yakamadılar,” diyecekti.

Nigel Mansell – 1990’da emekliliğini açıkladı 1991’de döndü

Teknik olarak Nigel Mansell bu listeye ait değil çünkü 1990 sezonunun sonunda F1’den ayrılacağını açıklamış olsa da akabinde emekliliğe girmeden önce başka bir sözleşme imzaladı.

Fakat bu Mansell’in ilk açıklamasının samimi olmadığı anlamına gelmiyor çünkü o zamanlar Ferrari’deki yaşamından o kadar mutsuzdu ki her şeyi bir kenara bırakmaya hazırdı.

Sorunun merkezinde İtalyan takımında artan politik durumlar vardı. Britanyalı, Silverstone’da ‘onun’ şasesinin Alain Proust’un ricası üzerine Fransız takım arkadaşına verildiğini öğrendiğinde sorunlar doruk noktasına ulaşmıştı.

Mansell yine de yarış için pole pozisyonunu kazandı ancak aracının vites kutusu bozulacaktı ve Prost yarış galibiyeti mirasına konarken Mansell eldivenlerini teatrik bir şekilde kalabalığa fırlattı ve yaklaşan ayrılığını duyurdu.

Mansell 2009 yılında “İnsanlar o zaman aracımın bozulmasından mutsuz olduğum için anlık bir karar verdiğimi söylediler,” dedi. “Diğerleri ise sürücülerin pazarlık piyasasının bir gereği olarak rol yaptığımı. İkisi de doğru değil. Gerçek bir karardı. Rosanne [eşim] ve ben Silverstone’dan önce konuşmuştuk ve manipüle edildiğimize karar vermiştik.”

Ancak F1 çıkış kapısına ulaşamadan önce eski takım patronu Frank Williams bir kez daha aradı ve ağzı yandı. Mansell geri dönmeyi ancak takım ona tartışmasız bir numara pozisyonunu verirse ve motor ortağı Renault’un tam desteğini alırsa düşüneceğini söyledi. Başta reddedilse de, Williams sonunda isteklerine boyun eğdi ve gerisi bildiğiniz gibi.

1990 yılının sonunda 16 galibiyet ve birkaç kıyısından döndüğü dünya şampiyonluğuyla anılarak emekli olmak yerine, Mansell 31 galibiyet ve dünya şampiyonu olarak emekli oldu. Fakat 1992’de başka bir emeklilik açıklaması ve 94/95 sezonunda geri dönüşten sonra!

Michael Schumacher – 2006’da emekli oldu 2010’da döndü

Michael Schumacher 2006’da F1 tarihindeki en çok kupaya sahip sürücü olarak emekli olduğunda, motor sporlarının zirve basamağına geri dönmesi için çok az bir şans görünüyordu. Ancak 2009 Macaristan GP’sinde  Felipe Massa kötü bir şekilde yaralandığında Ferrari halihazırda takıma özel danışmanlık yapan eski kahramanına döndü.

Schumacher’in motosiklet yarışları sırasında aldığı geçmek bilmeyen boyun sakatlığı yüzünden geri dönüşü beklemeye alındı ancak belli ki Almanın ilgisi kışkırtılmıştı ve bir yıl sonra şok açıklama geldi: 40 yaşındaki isim 2010 yılında F1’de yenilenmiş Mercedes ile yarışlara katılacaktı.

“Ferrari’nin başlattığı şey şu anda gördüğünüzü tetikledi” dedi Schumacher. “Ferrari’nin benden istediği şeyin [Massa’nın yedeği olmak] benim istediğim şey olduğunu gerçekten hissetmedim. Ancak sorumluluğu hissettiğimde yapmam gerektiğini düşündüm.”

“Üç yıldan sonra [uzakta geçen] artık enerjim var ve ciddi işler yapmaya hazırım. Eğer kendime güvenmesem bütün bunların içine girmezdim.”

Geçmiş zaferlerinin birçoğunun ortak mimarı Ross Brawn ile tekrar bir araya gelen Schumacher’den çok şey bekleniyordu fakat üç yıllık serüveninin sonunda yalnız bir tane daha podyum finişi alabildi. Yedi kez dünya şampiyonu olan isim “Çoğu zamanından keyif aldım,” dedi. “Eskisi gibi başarılı değildi ama hayatım için çok şey öğrendim. Kaybetmenin kazanmaktan hem daha zor hem de daha öğretici olabileceğini öğrendim. Şimdi gitmek için iyi bir zaman.”

Felipe Massa – 2016’da emekli oldu 2017’de dönüyor

2006’nın sonunda F1’den ayrılmasının kendisinin Ferrari’de kalmasının yolunu açtığı eski takım arkadaşı Schumacher’e bir selam verircesine, Massa emekliliğini Monza’da açıklamayı seçti.

Sezonun kalanında Williams ile bir nevi veda turuna çıkmadan önce Massa “Kariyerim beklediğimden çok daha fazlası oldu ve başardıklarımla gurur duyuyorum,” dedi, Brezilya’da ve Abu Dhabi’de duygusal yarışlarla bitirdi.

Ancak Brezilyalı F1’den çok uzaklaşmamışken yeni şampiyon Nico Rosberg kendi emekliliğini açıklayarak Valtteri Bottas’ın Williams’ı Mercedes için terk edeceği, Grove merkezli takımın da Massa’yı 2017 yılında kendilerine liderlik etmesi için emeklilikten dönmeye cezbedeceği olayları tetikledi.

Massa “Medya geri dönebileceğimi haber yapmaya başladığında, beni F1’de tekrar görmek isteyen birçok taraftardan gelen tepkiler beni çok etkiledi.” diyerek itiraf etti. “Bu kesinlikle kararımda etkili bir faktördü ve bu yüzden taraftarlara destekleri için teşekkür ediyorum. Ancak, günün sonunda, telefon geldiğinde reddedemeyeceğim bir teklifti. Williams’tı! Başka bir takım için geri dönmezdim.”

Bu yazının orijinali Formula1.com adresinde yayınlanmıştır.

Bu çeviri artemiofranchi.org dışında kaynak gösterilse dahi izin alınmadan yayınlanamaz.